Memlûkler ve Memlûk Halifeleri

Memlûk, Arapçada “köle” demektir. Emîrlerin muhafız birliklerine bağlı memlûkler, zamanla sahip oldukları meziyetler sayesinde hizmet ettikleri devletin yönetim kadrosunu ele geçirmişlerdir. Mısır’daki memlûkler de böyle bir gelişim içerisinde gittikçe nüfuz alanlarını arttırarak Memlûk Devleti’ni kurmuşlardır. Kahire merkezli kurulan bu Türk hükümdarlığı askerî bir aristokrasi devletidir. Memlûk Devleti, siyasi öneminin yanı sıra başşehirleri Kahire’de halifelere yer verip hürmet etmeleri, halifeliğin nüfuzundan faydalanmaları bakımından da İslam tarihinde mühim bir yere sahiptir. Bu açıdan halifeliği Osmanlı’dan önce bünyelerinde barındıran Memlûkler’i ve Memlûk halifelerini doğru anlamak, günümüze kadar tartışılagelmiş hilafetin önemli bir dönemini gözler önüne sermek bakımından tarihî bir öneme sahiptir.